Işık Evi

Dünyayı karanlıktan kurtaran nedir? Aynı ortamda, bir doğru boyunca ilerleyen nedir? Bir aynadan yansıyan, bir büyüteçte kırılan ve cisimleri büyük gösteren ya da bir cismin gölgesini oluşturan nedir? Ya gökkuşağını oluşturan, bitkilerin besin yapmasında rolü olan? Yaşamın bu çok önemli malzemesi ışık, bir enerji çeşididir. Galileo'dan Einstein!a birçok bilimadamı ışık hakkında düşünmüş, ışığı ve özelliklerini çalışmış, kuramlar geliştirmiştir. ışığın özelliklerini tanımak için, öncelikle temel bilgiler edinmek en sağlıklısıdır. Öyleyse bir ışık evi yapıp, ışığın temel özelliklerini keşfedelim.

Gerekli Malzeme

 Karton, ışık kaynağı (mum, ampul ya da küçük bir fener), Küçük bir ayna,Su dolu bardak,Saydam cep dosyası, dosya kağıdı, bir kitap ile deneye beşlayın.

Haydi Başlayalım

Önce kartondan istediğiniz gibi bir ev yapın. Evi yaparken kullanacağınız ışık kaynağının evin içine sığabilecek büyüklükte olmasına dikkat edin. Bu bir ışık evi olduğuna göre bir özelliği olmalı, değil mi? Evin duvarlarına yarıklar açaçağız. Yarıkların eni 0,3 cm olmalı, boyunu siz ayarlayın. Bu ayarlamayı yaparken ışık kaynağının evin içindeki konumunu dikkate alın. Birinci duvara bir, ikinciyeiki, üçüncüye çok sayıda yarık yapın.    Bu yarıkları yapmamızın amacı ışığı ışınlar halinde görebilmek. Evinizi yapıp, içine ışık kaynağını koyduktan sonra yarıklardan dışarı süzülen ışığı, ışınlar halinde göreceksiniz. Tek bir yarıktan dışarı süzülen ışın, ışığın bir doğru boyunca ilerlediğini gösterir. Bu ışının düştüğü

Şimdi diğer yarıklara bakalım. İki ve çok sayıda yarık olan duvarların dışına aynayı yerleştirin. ışık ışınının hareketini gözleyin. Işın aynaya çarpınca nasıl davranıyor? Ayna yerine bu kez, içi su dolu bardağı yerleştirin. ışık ışınları bardağı geçtikten sonra nasıl davranıyor? Başka cisimleri, değışık aynaları ya da gözlük gibi merceği olan aletleri kullanarak ışığı keşfedin. Tüm bunların bir açıklaması olmalı, değil mi? ışığın aynı ortamda bir doğru boyunca ilerlediğini öğrendik. Bir saniyedeki hızının 300 000 km olduğunu da ekleyelim. Peki, ışık bir engele çarparsa ne olur? Engel hakkında da bilgi vermek gerekir. Engel saydam, yani ışığı geçiren bir madde olabilir. Ya da opak, yani ışığı geçirmeyen bir madde olabilir. Parlak, pürüzsüz ya da pürüzlü, açık renkli ya da koyu renkli de olabilir. Eğer engel ışığı geçirmiyorsa, koyu renkli ve pürüzlüyse ışığı içine çeker. Bu ışık geçirmeyen malzemenin, bir başka cisim ya da yüzeyin üzerine karartısı düşebilir. Buna gölge denir. Engel parlak, saydam, açık renkli ve pürüzsüzse, üzerine düşen ışığı yansıtır. ışığın bu tip bir yüzeye çarpıp geriye yön değiştirmesine yansıma denir. ışığın yansıma özelliği en kolay aynalarda gözlenebilir. Çukur ya da tümsek aynalarda cisimlerin farklı görüntüleri elde edilebilir. Bunu, parlak metal bir kaşığın içine ve dışına bakarak keşfedebilirsiniz. Kendinizi nasıl görüyorsunuz? Ters mi, düz mü? Küçük mü, büyük mü? Kaşığı kendinize yaklaştırın ya da uzaklaştırın. Görüntü nasıl değişiyor, gözleyin. ışık ortam değiştirirse, havadan suya ya da havadan cama geçerse ne olur? Bu durumda ışık kırılır. ışığın bir saydam ortamdan diğerine geçerken yön değiştirmesine kırılma denir. ışık kırılınca ne olur? Denizde yarı belinize kadar sudayken bacaklarınızın kısa ve farklı göründüğüne dikkat etmişsinizdir. Çünkü, ışık suda, havada olduğundan daha yavaş hareket eder. ışığın kırılmasını sağlayarak bir noktada toplamak ya da ışığı dağıtmak için merceklerden yararlanılır.